Diabetes: een stof van het microbioom gaat ontsteking tegen

Patrice Cani et coll. hebben de laatste twintig jaar studies verricht die aantonen dat een vetrijke voeding passage van bacteriële bestanddelen naar de bloedbaan in de hand werkt, het immuunsysteem activeert en een chronische ontsteking veroorzaakt, die bijdraagt tot het optreden van insulineresistentie. Dat model, dat lang als iconoclastisch is beschouwd, wordt nu alom erkend. Een nieuwe studie, die is gepubliceerd in Nature Metabolism, reikt de ontbrekende schakel aan: het microbioom produceert stoffen die het ontstekingsproces tegengaan.

De vorsers hebben ontdekt dat de darmbacteriën trimethylamine (TMA), een bacteriële metaboliet, vormen uitgaande van choline in de voeding. In proeven op humane cellen en muizen en met moleculaire screening hebben ze aangetoond dat TMA zich direct bindt aan IRAK4, een sleuteleiwit van het immuunsysteem, en zo de werking ervan blokkeert. Resultaat: de ontsteking die wordt veroorzaakt door een vetrijke voeding, vermindert sterk en de gevoeligheid voor insuline herstelt. Bij muizen verlaagt TMA zelfs de sterfte aan septikemie.

Die heilzame effecten kunnen ook worden verkregen door genetische knock-out van IRAK4 of remming van IRAK4 met geneesmiddelen. IRAK4 is dan ook een bijzonder interessante therapeutische target, die de farmaceutische industrie trouwens al kent. Op langere termijn wordt het dus misschien mogelijk de productie van TMA of de activiteit van IRAK4 te beïnvloeden via de voeding of geneesmiddelen.

Wereldwijd hebben meer dan 500 miljoen mensen diabetes. Die spectaculaire ontdekking illustreert dat “wat we eten, invloed heeft op onze microben en dat stoffen die die microben produceren, ons kunnen beschermen tegen diabetes”, vat prof. Patrice Cani samen.