Michelangelo en de weergave van borstkanker in “De Zondvloed”

De studie betreft een bijna naakte vrouwelijke figuur links op het fresco. Dankzij een zorgvuldige observatie hebben de experts afwijkingen van de rechterborst vastgesteld zoals tepelretractie en reliëfzones die wijzen op noduli. Dat zijn mogelijke kenmerken van borstkanker. Sommigen werpen op dat de vrouw te jong is om borstkanker te hebben. De vorsers herinneren er evenwel aan dat de levensverwachting in de renaissance veel korter was en dat ziekten zich manifesteerden op jongere leeftijd.

Wat het fresco nog boeiender maakt, is het paard dat de scène gadeslaat. Dat is het enige dier dat te zien is. De andere dieren worden verondersteld zich al in de Ark van Noach op de achtergrond te bevinden. Dat zou kunnen verwijzen naar een opmerkelijke gebeurtenis in het leven van Michelangelo: de val van het paard van zijn moeder, Francesca Del Sera, die toen zwanger was van hem. Op miraculeuze wijze zijn moeder en kind er ongehavend uit gekomen. Het jonge kind achter de vrouw ziet er vijf, zes jaar oud uit, de leeftijd van Michelangelo toen zijn moeder gestorven is op de leeftijd van 30 jaar na een lange ziekte. Als de vrouw Francesca moet voorstellen, zou dat het minutieuze realisme kunnen verklaren van de weergave van de ziekte, die misschien de oorzaak van haar overlijden is geweest. Dat voegt een persoonlijke en introspectieve dimensie toe aan het werk.

De auteurs van de studie onderstrepen dat die weergave een diepe symbolische betekenis zou kunnen hebben en een illustratie zou kunnen zijn van de menselijke sterfelijkheid en de goddelijke straf, centrale thema’s in de christelijke theologie en het verhaal van de zondvloed. Onder invloed van het neoplatonisme zou Michelangelo dergelijke details hebben verwerkt om het contrast tussen de eeuwige schoonheid en de ravages van de dodelijke conditie te accentueren.