Het was een cardioloog, professor Fabian Demeure (CHU UCL Namen), die onze aandacht vestigde op het feit dat we onze diabetespatiënten doeltreffend moeten beschermen tegen het risico op cardiovasculaire events.
Redactie Tempo Medical
De prevalentie van diabetes type 2 neemt in alle landen inderdaad constant toe, en dit ondanks het feit dat we beschikken over een ruim arsenaal van behandelingen. Volgens de voorspellingen zullen in 2030 578 miljoen volwassenen aan diabetes lijden.1 Een ander alarmerend feit: bij meer dan 60% van hen is de bloedsuikerspiegel niet goed onder controle.2
Anderzijds lopen deze patiënten een hoger risico op atherosclerose. Dit kan aanleiding geven tot ernstige cardiovasculaire events, en wel in die mate dat bijna de helft van de overlijdens bij patiënten met diabetes type 2 van cardiovasculaire oorsprong is.3 Ongeveer 1/3 van de patiënten met diabetes type 2 heeft een cardiovasculaire aandoening3,4, in 90% van de gevallen van het atherosclerotische type.3
De meerderheid van de patiënten met diabetes type 2 wordt volgens de ESC-richtlijnen van 2021 dan ook beschouwd als patiënt met een hoog of zeer hoog cardiovasculair risico.5
Professeur Demeure legt uit: "Het spreekt voor zich dat de aanwezigheid van een cardiovasculaire ziekte bij een diabetespatiënt een sterke impact heeft op zijn prognose6. Het risico op overlijden en ziekenhuisopnames is significant hoger dan in het geval van diabetes zonder atherosclerose7,8. Idealiter grijpen we dus al in een vroeg stadium in, in de primaire preventie of helemaal in het begin van het cardiovasculaire continuüm. En we moeten ingrijpen op alle risicofactoren: roken, sedentaire levensstijl, obesitas, arteriële hypertensie, hypercholesterolemie enz... Daarnaast moet uiteraard de glycemie van deze patiënten onder controle zijn5,9,10,11 ".
Welk antidiabeticum voorschrijven?
Sinds 2019 wordt in de richtlijnen voor de behandeling van diabetes type 2 melding gemaakt van dit risico op atherosclerose.11 De richtlijnen adviseren een holistische behandeling, waarbij de patiënt centraal staat om zijn betrokkenheid te optimaliseren. In de recente richtlijnen van de ADA/EASD (2022) en de ESC wordt vermeld dat de keuze van het antidiabeticum moet worden afgestemd op het risicoprofiel van de patiënt. In geval van een profiel met een risico op atherosclerose moeten alle cardiovasculaire preventiemaatregelen worden gecombineerd met een antidiabeticum van het type SGLT-2-remmer of GLP-1-receptoragonist (GLP-1 RA) met een bewezen cardiovasculair voordeel.11,12
Van deze geneesmiddelen werden de GLP-1 RA, waaronder semaglutide, weerhouden12. Professor Demeure voegt toe: "Er bestaan verschillende mechanismen via dewelke GLP-1 mogelijk inwerkt op het cardiovasculaire continuüm: toename van de endotheelfunctie, van de vasodilatatie, van de stabiliteit van de plaque of de diurese, of ook nog de afname van de plaatjesaggregatie en de ontsteking enz…" 13,14
Klinische studies hebben bijvoorbeeld aangetoond dat semaglutide de LDL-cholesterol en de triglyceriden15, de systolische bloeddruk15 en de ontstekingsmarker hsCRP16 verlaagt. Klinische studies van het type Outcome SUSTAIN-6 en PIONEER 6 tonen aan dat semaglutide de tijd tot de verschijning van een majeur cardiovasculair event doet toenemen.17 Bovendien geeft semaglutide aanleiding tot een significant gewichtsverlies, een afname van de vetmassa en van de eetlust18 "En in termen van glycemiecontrole (HbA1c) is semaglutide even performant of zelfs performanter dan de andere doeltreffende antidiabetica19”, aldus Prof. Dr. Demeure.*
Een orale vorm van semaglutide
Rybelsus® is een orale vorm van semaglutide, die de patiënt eenmaal per dag moet innemen19. "Uit mijn praktijkervaring blijkt dat het gunstige effect van een orale vorm vergeleken met een injecteerbare vorm op de therapietrouw niet te ontkennen valt", aldus Prof. Dr. Demeure.20 In de praktijk wordt de behandeling opgestart in een dosis van 3 mg per dag gedurende een maand. Vervolgens wordt getitreerd naar 7 tot 14 mg in functie van de effecten op de glycemie. De patiënt moet worden geïnformeerd over de mogelijke gastro-intestinale bijwerkingen. Het is belangrijk dat Rybelsus® wordt ingenomen bij het ontwaken, op een nuchtere maag, met een beetje water. De patiënt moet vervolgens minstens 30 minuten wachten alvorens te eten en zijn eventuele andere medicatie in te nemen.19 Rybelsus® wordt in België terugbetaald voor patiënten met diabetes type 2 die onvoldoende onder controle zijn (HbA1c > 7.5%) ondanks een behandeling met metformine, (al dan niet in combinatie met een sulfamide, een glinide, een glitazon of insuline), en dit sinds minstens 3 maanden. Hun BMI moet minstens 30 kg/m2 bedragen.21
1.International Diabetes Federation, Diabetes Atlas 9th edition 2019. Available at: ttps://diabetesatlas.org/en/. Accessed October 2021.
2.Mannucci E et al. J Endocrinol Invest. 2014 May;37(5):477-95.
3.Einarson TR et al. Cardiovasc Diabetol. 2018 Jun 8;17(1):83.
4.Mc Gurnaghan S et al., Diabet Med. 2019 Jun; 36 (6): 718-25.
5.Visseren FLJ et al., Eur Heart J. 2021 Sep 7, 42(34):3227-3337.
6.Rao Kondapally Seshasai S et al. N Engl J Med. 2011 Mar 3;364(9):829-841.
7.The Emerging Risk Factors Collaboration. JAMA. 2015 Jul 7;314(1):52-60.
8.Khalid JM et al. Int J Clin Pract. 2014 Jan;68(1):40-8.
9.Rawshani A et al. N Engl J Med. 2018 Aug 16;379(7):633-644.
10.American Diabetes Association. Diabetes Care. 2018 Jan;41(Suppl 1):S86-S104.
11.Cosentino F et al. Eur Heart J. 2020 Jan 7;41(2):255-323.
12.Davies MJ, et al. Diabetes Care. 2022 Nov 1;45(11):2753-2786.
13.Reviewed in Drucker DJ. Cell Metab. 2016 Jul 12;24(1):15-30.
14.Reviewed in Ussher JR et al. Nat Rev Cardiol. 2023 Jul;20(7):463-474.
15.Husain M et al. N Engl J Med. 2019 Aug 29;381(9):841-851.
16.Mosenzon O et al. Cardiovasc Diabetol. 2022 Sep 2;21(1):172.
17.Husain et al. Diabetes Obes Metab. 2020 Mar;22(3):442-451.
18.Gibbons C et al. Diabetes Obes Metab. 2021 Feb;23(2):581-588.
19. SPK Rybelsus. 04/2023.
20.Boye K et al. Diabetes Obes Metab. 2021 Feb;23(2):508-519.
21.https://www.inami.fgov.be/.
* In deze paragraaf verwijzen de referenties 15, 16, 18 en 19 naar gevevens over Orale Semaglutide. Referentie 17 verwijst naar gegevens over semaglutide in orale en subcutane vorm.