“John F. Kennedy was een ambulante apotheek”

‘We verlangen van onze leiders in de politiek precies hetzelfde wat we verlangen van hoofdrolspelers in het theater of op het witte doek, namelijk de verzekering dat we te maken hebben met iemand die bewezen heeft dat hij de gebeurtenissen en zijn eigen onzekerheden aankan. De mens verdraagt niet veel realiteit, zegt de dichter, en de politicus is daar het beste bewijs van’, zegt auteur Arthur Miller in zijn boek ‘Over politiek en de kunst van het acteren’

En soms kunnen presidenten het niet aan. Dat blijkt ook duidelijk uit de uiteenzetting ‘When the President is the Patient’ van The College of Physicians of Philadelphia. Ze toont aan dat verschillende Amerikaanse presidenten niet altijd in staat waren om hun baan naar behoren uit te voeren, terwijl pas in 1967 het 25e amendement aan de grondwet werd toegevoegd. Daarin wordt de procedure uiteengezet die gevolgd moet worden wanneer de president niet meer in staat is zijn ambt uit te voeren.

Zo was Woodrow Wilson tijdens zijn laatste jaar als president (1924) niet meer werkbekwaam na een zware beroerte. Als zijn vrouw 24 jaar na het verlaten van het witte huis terugkeert om Franklin Delano Roosevelt te groeten aan het begin van zijn vierde ambtstermijn, is ze bang dat de geschiedenis zich herhaalt. ‘Hij ziet er net uit als mijn man’, zegt ze, maar haar wordt aangeraden om dat niet te herhalen. ‘Roosevelt staat een erg belangrijke en grote opdracht te wachten en hij zal ze uitvoeren, of hij er aan dood gaat of niet.’ Drie maanden later sterft president Roosevelt. Het griepje aan het einde van zijn derde ambtstermijn, blijkt een hartaandoening te zijn. Daarnaast heeft de president, een voormalig poliopatiënt, arteriële hypertensie en bronchitis. Zelf wordt Roosevelt daar niet van op de hoogte gesteld –laat staan het kiezerspubliek- en beslist hij om zich kandidaat te stellen voor een vierde ambtstermijn. Mensen die hem ontmoeten zijn geschokt, zo slecht ziet hij er uit, maar de woordvoerders houden vol: de president is ‘perfectly ok’. Op vraag van Roosevelt en met de medewerking van de pers kreeg het publiek de president overigens nooit in rolstoel te zien. Wanneer Roosevelt’s privé-arts de officiële lijfarts verwittigd dat de bloeddruk van de president nu wel heel erg hoog is en hij dringend zou moeten rusten, zegt de lijfarts: dat kan je niet maken, hij is de president van de Verenigde Staten. De Amerikanen beseften niet dat ze een stervende president verkozen hadden, zo klinkt het nu.

Na president Dwight David Eisenhower –hartaanval, ziekte van Crohn en een beroerte- (1953-1961) was er meer aandacht voor de gezondheidstoestand van presidentskandidaten. John F. Kennedy was zich daar heel erg van bewust en deed alles om jeugd, kracht en gezondheid uit te stralen. Maar Kennedy was bijna zijn hele leven ziek, zo zegt historicus Robert Dallek die als enige toegang kreeg tot de privé medische dossiers van de Kennedy’s. Hij schreef er meteen ook een boek over: An unfinished life: John F. Kennedy, 1917-1963.

Kennedy had de ziekte van Addison, voedselallergieën en gonorroe. Hij nam zijn hele volwassen leven steroïden die vermoedelijk osteoporose veroorzaakten, aldus Dallek. ‘Hij kon soms alleen met krukken lopen en kreeg vaak injecties met procaïne in zijn rug. Daarnaast nam de president slaappillen, antihistaminica en tranquillizers. Tijdens de Cubacrisis kreeg hij extra cortisonen om de stress aan te kunnen. Kennedy was een ambulante apotheek, maar zonder geneesmiddelen kon hij niet functioneren’, aldus Dallek. ‘Hij kreeg zelfs een paar keer de laatste sacramenten toegediend.’

 ‘Kennedy was als de dood dat de kiezers zouden weten hoe ziek hij was, hij was er zeker van dat hij in dat geval niet verkozen zou worden. De geschiedenis toont aan dat we geen presidenten kiezen die tekenen van zwakte vertonen. Kennedy was er zeker van dat het kiezerspubliek een beeld van perfectie wilde: hij ging zeilen, tennissen en strandwandelen met de kinderen terwijl hij hevige pijnen leed.’ Maar Dallek beschrijft ook de sterkte van John F. Kennedy om te besluiten dat hij een heel goede president was die het land perfect geleid heeft.

Genevieve Ostyn