Draagt leefstijlverandering bij aan de preventie van dementie?

Hoogleraar Neurologie Edo Richard: ‘Er zijn aanwijzingen, maar het bewijs is nog niet onomstotelijk geleverd.’

‘Preventie is een modewoord. Wij, hier in de academie, moeten zorgen voor wetenschappelijk bewijs.’ Edo Richard, neuroloog in het Radboudumc, valt meteen met de deur in huis. ‘Tuurlijk, van veel aandoeningen is wetenschappelijk aangetoond dat een ongezonde leefstijl het risico erop verhoogt. Denk bijvoorbeeld aan hart- en vaatziekten. Maar in de maatschappij leggen we soms verbanden die nog helemaal niet zijn aangetoond.’

Een goed voorbeeld hiervan is dementie, legt Richard uit. Er zijn namelijk veel aanwijzingen dat een ongezonde leefstijl het risico op dementie vergroot, maar het oorzakelijk verband is nog niet onomstotelijk vastgesteld. ‘We kunnen niet zeggen: als we die risicofactoren wegnemen, dan voorkomen we daarmee ook dementie. Want dat weten we simpelweg nog niet.’

Het lijkt er wel op dat factoren zoals hoge bloeddruk, hoog cholesterol, overgewicht, roken en weinig beweging op middelbare leeftijd, het risico op dementie op hoge leeftijd vergroten. Maar, zegt neuroloog Richard, daar zit dus een enorme tijd tussen. ‘Middelbare leeftijd, dat is ongeveer tussen de 50 en de 70. Pas vanaf 75 jaar schiet het risico op dementie omhoog. In die tussenliggende jaren kan er veel veranderen. Zo lijkt een láge bloeddruk op hoge leeftijd juist verband te houden met een hóger risico op dementie.’

Dat is verwarrend, én uitdagend. Wil je weten of een verandering in leefstijl leidt tot minder kans op dementie, dan moet je eerst vaststellen hoe je die leefstijlverandering teweegbrengt. En dat is al moeilijk genoeg, weten we uit ervaring. Áls gezonder leven al lukt, ontwikkelen mensen tien of twintig jaar later dan ook daadwerkelijk minder dementie? Het is zandkorreltjes stapelen, vertelt Edo Richard. ‘Elk onderzoek draagt bij aan onze kennis. Stapje voor stapje hopen we zo te achterhalen wat de relatie is tussen leefstijl en dementie.’

Samen met promovenda Anne Roos van der Endt focust Richard zich in studieverband op de aanpak van de risicofactoren voor dementie. In het bijzonder richten ze zich op mensen met een lage sociaaleconomische status of migratieachtergrond. Van der Endt: ‘Het is bekend dat deze groepen een verhoogd risico lopen op dementie én dat zij moeilijk bereikt worden met de huidige preventie-initiatieven. Een meer persoonsgerichte aanpak is nodig.’

Meer lezen

https://www.radboudumc.nl/nieuws/2024/preventieonderzoek-een-zaak-van-de-lange-adem