De dagelijkse medische actualiteit voor Belgische artsen en apothekers.
“Een logische vraag. Maar het antwoord is eenvoudig: ‘eigen schuld’ mag in de zorg geen rol spelen”. Dat zegt Gert van Dijk, ethicus bij de Nederlandse KNMG en het Erasmus MC.
“Een logische vraag. Maar het antwoord is eenvoudig: ‘eigen schuld’ mag in de zorg geen rol spelen”. Dat zegt Gert van Dijk, ethicus bij de Nederlandse KNMG en het Erasmus MC.
“De werkdruk in de zorg neemt schrikbarende vormen aan. De reguliere zorg wordt opnieuw afgeschaald. Daarmee nemen ook de frustraties toe. Onder zorgpersoneel natuurlijk, dat gevraagd wordt om opnieuw extra diensten te doen. Maar ook onder patiënten die op de wachtlijst staan voor een operatie, die steeds maar weer wordt uitgesteld.
Die frustratie is begrijpelijk. Want veel belasting in de zorg had voorkomen kunnen worden als meer mensen zich hadden laten vaccineren. Vaccinatie is immers de belangrijkste manier om ziekenhuisopnames te voorkomen. Maar niet iedereen doet dat.
In het publieke debat wordt daarom regelmatig de vraag gesteld of mensen die ongevaccineerd zijn uitgesloten mogen worden van bepaalde vormen van zorg, zoals opname op de IC. Het is immers hun ‘eigen schuld’ dat zij die zorg nodig hebben? ‘Je had toch kunnen voorkomen dat je hier terecht komt, waarom heb je dat niet gedaan?’
Een logische vraag. Maar het antwoord is eenvoudig: ‘eigen schuld’ mag in de zorg geen rol spelen. De belangrijkste reden is dat we in een samenleving leven waarin we mensen in nood niet in de steek laten. Ook niet als ze door hun eigen handelen in die nood zijn geraakt. En we doen dat zeker niet op het moment dat iemand kwetsbaar is als gevolg van een medische aandoening.
Maar die gelijke toegang tot zorg is niet alleen een kwestie van beschaving of altruïsme – ‘Ik heb iets over voor jou, ook al kom ik nooit in jouw situatie’. Het is ook een kwestie van welbegrepen eigenbelang: ‘wat jou overkomt kan mij ook overkomen’.
Wie heeft er nooit iets gedaan wat je eigen schuld was en waardoor je de hulp van iemand anders nodig had? In uitgaansgebieden heeft bijna de helft van de geteste fietsers meer drank op dan wettelijk is toegestaan. Een deel daarvan komt op de SEH terecht. Een SEH die jaarlijks ook nog eens 85.000 keer bezocht wordt voor sportblessures. Artsen behandelen jaarlijks honderdduizenden SOA’s, voeren tienduizenden keren abortus uit. Allemaal ‘eigen schuld’?
Wie de zorg voor andere mensen inperkt op basis van gedrag, loopt het risico om uiteindelijk zelf ook uitgesloten te worden van zorg. Iedereen doet immers wel eens iets waarvan je achteraf bedenkt dat je het beter niet had kunnen doen. Moet je mensen om die reden uitsluiten van zorg?”
Voor de volledige column:
