Geneeskunde als vrij beroep: begin van een aangekondigde ineenstorting

“Niet alle Belgische artsen passen in eenzelfde vakje. Het wetsontwerp van Frank Vandenbroucke, dat weliswaar streeft naar meer gelijkheid, zal maar weinig impact hebben op loontrekkende ziekenhuisartsen en medische huizen. Die artsen hebben weliswaar een vaak bescheiden loon, maar krijgen in ruil daarvoor heel wat zekerheden: stabiele betrekking, het inkomen stijgt met de anciënniteit, beroepsverzekering, gezondheidsverzekering, betaald verlof, vergoeding voor de tijd die wordt besteed aan administratie en opleiding, en vooral een gewaarborgd pensioen.

De meeste artsen in België zijn echter zelfstandigen, niet altijd een bewuste keuze, maar omdat vrije beroepen zo werken. Ze moeten zelf voor een voldoende hoog inkomen zorgen, waarmee ze ook hun sociale bescherming, installatiekosten, apparatuur en soms personeel (secretaris, assistenten …) moeten betalen. Het is een veeleer precair statuut, waar een correcte en fatsoenlijke vergoeding tegenover mag staan.

De medische opleiding duurt lang. We beginnen pas op latere leeftijd ons brood te verdienen. Hoe kunnen we al die kosten dekken met geconventioneerde tarieven, die bovendien sterk verschillen van specialisme tot specialisme?

Als die wet in voege treedt, zal ikzelf niet meer dan 40 euro (32 euro + 25%) mogen aanrekenen voor mijn consultaties, die gemiddeld 45 minuten duren en soms langer. Ondanks een universitair diploma van voedingsdeskundige, de vereiste bijscholing, die me tijd en geld kost, en meer dan 30 jaar praktijk. Ik ben niet-geconventioneerd, maar ik werk wel twee dagen per week in het Sint-Pietersziekenhuis tegen het geconventioneerde tarief. Dat stelt me in staat een breed publiek te behandelen. Maar tegen dat tarief kan ik onmogelijk mijn privépraktijk runnen. Ik zou mijn deuren moeten sluiten. En ik ben verre van de enige die zich in die situatie bevindt.

Neen, we zijn geen “oplichters die exorbitante tarieven aanrekenen”. Er zullen natuurlijk altijd artsen zijn die misbruik maken van het systeem en die wel middeltjes zullen vinden om de wet te omzeilen. Contante betalingen die niet worden aangegeven, zijn fiscale fraude en hebben niets te maken met de ereloonsupplementen waar we het hier over hebben. Die dreigen te ontploffen als de wettelijk opgelegde, aangegeven en belaste tarieven onrealistisch zijn.

Ons Riziv-nummer is gelinkt aan ons diploma. Het kan enkel worden ingetrokken in geval van een ernstige fout na een onderzoek door en advies van de Orde en zeker niet op grond van een arbitraire ministeriële beslissing.

Ook in België is er al een geneeskunde met twee snelheden. In het huidige systeem kunnen artsen zich gedeeltelijk conventioneren. Dat biedt hun de mogelijkheid zowel welgestelde als arme patiënten te behandelen. De honoraria die de welgestelde patiënten betalen, helpen soms om de arme patiënten te financieren. Naar welk evenwicht gaan we overhellen als die mogelijkheid verdwijnt? Ik vrees dat het niet in de goede zin zal zijn.

Transparantie is noodzakelijk. De tarieven moeten duidelijk en toegankelijk zijn, maar moeten ook flexibel blijven. Ze moeten de aard van de zorg, de tijd die je eraan besteedt, en de ervaring van de arts weerspiegelen. Volgens het wetsontwerp zou een pas gediplomeerde arts precies hetzelfde tarief mogen aanrekenen als een arts met 30 jaar praktijk. Dat zou dan het eerste beroep zijn waarin zo’n maatregel wordt ingevoerd.

En als je dat toepast op artsen, mag je ook gerust verder gaan. Je mag dan ook advocaten en juristen verplichten om enkel tegen een ‘pro Deo’-tarief (+ een supplement van hoogstens 25%) te werken. Je kan dan ook de tarieven van loodgieters vastleggen. Toegang tot stromend water is immers een fundamentele behoefte. Je kan ook voor voeding overal dezelfde prijzen opleggen. Waarom zou je bij Rob meer betalen dan in de Colruyt? Goed eten is nochtans ook belangrijk voor de volksgezondheid, en ik ben goed geplaatst om dat te weten. Als je de discussie volgens die logica doortrekt, kan je heel ver gaan.

Je kan een gezondheidszorgstelsel, een van de beste ter wereld, toch niet op een drafje hervormen?! Als de minister een homogene, gecontroleerde staatsgeneeskunde wenst, moet hij alle artsen een loon uitbetalen, ze duidelijk informeren en ze sturen vanaf het einde van hun studie. Maar je kan het inkomen van een gevestigde arts, die geïnvesteerd heeft, een lening heeft aangegaan en risico’s heeft genomen, toch niet van de ene dag op de andere verlagen!

We zullen afwachten wat de hervorming van de nomenclatuur gaat geven en hoe de zorgverstrekkers zullen worden gevaloriseerd voor ze te bestraffen. Maar ik ben weinig optimistisch gezien het zeer deficitaire budget voor de gezondheidszorg, en met de nieuwe wet zal dat enkel maar groter worden.