Statines en spieren: het mechanisme is eindelijk opgehelderd, en nu naar een veiligere behandeling

Vorsers van de University of British Columbia hebben in samenwerking met de University of Wisconsin-Madison aangetoond dat die bijwerkingen te wijten zijn aan een directe interactie tussen de statine en de type 1-ryanodinereceptor (RyR1), een kanaal dat essentieel is voor de calciumhomeostase in de spiervezels. De studie is gepubliceerd in Nature Communications.

Met hogeresolutie-elektronencryomicroscopie heeft de groep bijna atoom per atoom in beeld gebracht hoe atorvastatine zich bindt aan RyR1. Drie moleculen van de statine aggregeren in een zakje van het kanaal. Een molecuul bindt zich eraan als het kanaal gesloten is, en maakt het kanaal klaar om open te gaan; de twee andere haken in elkaar en houden het kanaal breed open. Daardoor lekt er chronisch calcium uit de intracellulaire reserves. De toxische stress veroorzaakt pijn, vermoeidheid en in extreme gevallen ernstige spierschade.

Door selectief het segment dat de RyR1 activeert, te wijzigen en het segment dat de cholesterolconcentratie doet dalen, te vrijwaren, moet het mogelijk worden statines te ontwikkelen die even effectief zijn, maar minder toxisch voor de spieren. Dergelijke statines zouden minder bijwerkingen op de spieren veroorzaken en zouden de therapietrouw ten goede komen, waardoor de impact ervan nog zou toenemen. Statines zijn al tientallen jaren lang een hoeksteen bij de behandeling van hart- en vaataandoeningen.