De dagelijkse medische actualiteit voor Belgische artsen en apothekers.
De hersenen beginnen pas te rotten na de dood. Die putrefactie is toe te schrijven aan een biologisch proces, dat in gang schiet zodra de vitale functies uitvallen. Als hersencellen geen zuurstof en energie meer krijgen, gaan ze snel in autolyse. Hun enzymen breken de celstructuren af, waardoor het weefsel in enkele uren tot dagen vloeibaar wordt. De hersenen, die een hoog metabolisme hebben, zijn over het algemeen het eerste orgaan dat ontbindt. Bacteriën, schimmels en andere detritivoren versnellen het proces, vooral in een warme, vochtige omgeving.
Recente ontdekkingen stellen dat concept echter ter discussie. Vorsers hebben de hersenen van meer dan 4000 mensen van over de hele wereld over een periode van 12 000 jaar onderzocht. Sommige mensen hebben in extreme middens geleefd zoals ijskoude toendra’s, warme moerassen en zeer hydromorfe gebieden, waar minder ontbinding heeft plaatsgevonden als gevolg van anoxie, koude en het ontbreken van actieve enzymen. Onverwacht hebben de vorsers ook hersenspecimens ontdekt die bewaard zijn gebleven in een vochtige en moerassige omgeving. We hebben nochtans altijd gedacht dat die incompatibel waren met bewaring van weke delen.
Sowieso een hele tafonomische prestatie, maar die gefossiliseerde hersenen geven ook veel waardevolle informatie over die mensen. In een aantal gevallen zijn sporen van pathogenen zoals Treponema pallidum (syfilis) ontdekt, wat dus zeldzaam epidemiologische materiaal oplevert.
Op termijn zouden we zo misschien biologische markers van psychiatrische of neurologische aandoeningen kunnen exploreren die niet te zien zijn in beenderen. Maar daarvoor moeten we een eerst uitpluizen hoe het komt dat die weefsels duizenden jaren bewaard zijn gebleven, wat eigenlijk niet nodig was.
Hier klikken om er meer over te vernemen.
