De dagelijkse medische actualiteit voor Belgische artsen en apothekers.
Ze zorgen voor een beter herstel, een perfecte mentale frisheid, en een goede nachtrust bij duursporters. Zijn ketonen het nieuwe wondermiddel voor atleten?
“Ketonen zitten in elk van ons”, legt inspanningsfysioloog Chiel Poffé uit. Hij doet aan de Faculteit Bewegings- en Revalidatiewetenschappen (FaBeR), KU Leuven, al een tiental jaar onderzoek naar de effecten van ketonen op uithouding en herstel bij duursporters. “Ze zijn onze vierde energiebrandstof, naast koolhydraten, vetten en eiwitten.”
Ketonen fungeren in ons lichaam als een soort ‘reservebrandstof’: onze lever maakt ze continu aan, maar de productie ervan verhoogt op momenten dat er te weinig energie in het lichaam aanwezig is. “Bij een ketogeen dieet bijvoorbeeld, waarbij je bewust koolhydraten mijdt, piekt de aanmaak van ketonen. Onze hersenen halen levensnoodzakelijke glucose uit die koolhydraten, en als daar een tekort aan is, dan springen ketonen bij.”
Tegenwoordig kun je ketonen ook in kunstmatige vorm kopen, in de vorm van een drankje. Dat werd ontwikkeld aan de Universiteit van Oxford, op vraag van het Amerikaans leger, die de uithouding van haar soldaten wilde verbeteren. “Dat drankje is een keton-ester, een verbinding tussen een keton en een alcohol”, zegt Poffé. “Het is een heel stroperige oplossing die verschrikkelijk slecht smaakt. Echt extreem bitter: voor een proef van mijn doctoraat wilde ik ze aan muizen geven, maar die verhongerden nog liever dan ervan te eten (lacht).”
“De ketonen die vandaag verkocht worden, smaken al wat beter, maar het blijft een bijzonder onaangenaam goedje om te slikken. En ze zijn trouwens ook niet goedkoop.” Lees: ketonen slik je niet voor je plezier, maar enkel als je er écht wat aan hebt – en dus gingen Poffé en zijn collega’s van FaBeR ze uitgebreid onderzoeken.
In 2017 al liet Poffé voor zijn doctoraat een aantal proefpersonen – studenten, geen getrainde atleten – drie weken lang een soort mini-ronde van Frankrijk rijden. “Ze moesten zes dagen per week, twee keer per dag, de fiets op, en week na week moesten ze ook langer fietsen. De bedoeling was dat ze zo ‘overreached’ zouden geraken, dat is een voorstadium van overtraining. Eén helft van de groep kreeg een ketonester te drinken, zowel na de training als voor het slapengaan, en de andere helft een placebo.”
De resultaten logen er niet om: de ketonen-groep kon niet alleen vijftien procent meer trainingsbelasting aan tijdens de laatste week, in een afsluitende tijdrit reden ze ook vijftien procent sneller dan hun uitgeputte medestudenten van de controlegroep. “Dat is een enorm verschil,” zegt Poffé. “Er was duidelijk sprake van beter herstel en minder overtraining. Dat zagen we bijvoorbeeld aan hun hartslag. Bij een ronderenner daalt in de loop van drie weken de maximale hartslag 15 tot 20 slagen per minuut, omdat je hartspier wordt overbelast. Dat is exact wat er gebeurde in de controlegroep - maar bij onze ketonen-groep was die daling maar half zo groot.”
Meer lezen
